VODAFONE ARENA (Beşiktaş – İSTANBUL – TÜRKİYE)

Türkiye’nin ilk akıllı stadyumu olan Vodafone Arena İstanbul’un Beşiktaş ilçesinde, Dolmabahçe Sarayı’nın hemen karşısına, İnönü Stadyumu’nun bulunduğu arsaya inşa edilmiştir.

Futbolun yasak olduğu, yalnızca işgal kuvvetleri tarafından oynanabildiği yıllarda jimnastik yapan 22 kişilik bir grup genç Beşiktaş Bereket Jimnastik Kulübü’nü kurmuştur. 1903 yılının mart ayında kurulan kulüp 1911 yılına kadar jimnastik, güreş ve halter dallarında faaliyet göstermiştir. Ağustos 1911’de ise Beşiktaş’ta kurulmuş olan Basiret ve Valideçeşme futbol takımlarının Beşiktaş Jimnastik Kulübü’ne katılmasıyla birlikte futbol şubesi de faaliyete geçmiştir.

Takım maçlarını o yıllarda İstanbul’un tek futbol sahası olan Kadıköy Kuşdili’ndeki Papazın Çayırı’nda oynamaya başlamıştır. 1921 yılında Taksim Stadyumu’nun açılmasının ardından Galatasaray Futbol Takımıyla birlikte buraya taşınmış ve maçlarını burada oynamaya başlamıştır. 1932 yılında Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nün yöneticilerinden Ahmed Şerafettin Bey (Şeref Bey) Çırağan Sarayı’nın yanında bulunan ve 1910 yılında çıkan yangında hasar gören arsanın futbol sahasına dönüştürülmesi için girişimlerde bulunmuş ve Kütahya Milletvekili Recep Peker’in yardımlarıyla arsa Milli Emlak’tan kiralanarak kulüp bünyesine katılmıştır. 11 Ocak 1933 tarihinde temeli atılan Şeref Stadyumu’nun açılmasıyla Beşiktaş kendi stadyumuna kavuşmuştur. Ancak ileriye dönük planlar yapan kulüp yönetimi İstanbul’un en büyük ve modern stadyumunun inşa edilmesi için 1939 yılında çalışmalara başlamış ve 19 Mayıs 1939’da İnönü Stadyumu’nun temeli atılmıştır. 27 Kasım 1947 tarihinde Beşiktaş Futbol Takımı resmen İnönü Stadyumu’na taşınmıştır. Birkaç kez kapasite artırımı yapılan stadyum için ilk kez 2004 yılında yıkılıp yeniden yapılması gündeme gelmiştir. Ancak gerekli izinler alınamadığı için proje rafa kaldırılmıştır.

25 Mart 2012 tarihindeki seçimli genel kurulda başkan seçilen Fikret Orman stadyum projesini raftan indirerek gerekli izinlerin alınması için çalışmalara başlamıştır. Sancılı bir sürecin ardından 17 Ocak 2013 tarihinde izinler alınmış ve hiç vakit kaybetmeden yeni bir proje hazırlatılmıştır. Böylece İnönü Stadyumu’na veda etme zamanı da gelmiştir. 2012 – 2013 sezonu Beşiktaş Futbol Takımı’nın İnönü Stadyumu’ndaki son sezonu olmuş stadyum 11 Mayıs 2013 tarihinde oynanan Beşiktaş – Gençlerbirliği maçıyla kapılarını kapatmıştır.

13 Haziran 2013 tarihinde Beşiktaş Jimnastik Kulübü ile Vodafone Telekomünikasyon A.Ş. arasında imzalanan protokolle birlikte yeni stadyumun ismi 2014 – 2015 sezonundan itibaren 10+5 yıl için “Vodafone Arena” olarak belirlenmiştir. Aynı tarihlerde İnönü Stadyumu’nun yıkım ve hafriyat çalışmaları da başlamıştır. Aralık ayına gelindiğinde çalışmalar tamamlanmış ve 10 Aralık 2013 tarihinde Vodafone Arena’nın temeli atılmıştır. Yaklaşık 3 yıl süren inşaat çalışmalarının ardından Vodafone Arena 10 Nisan 2016 tarihinde Devlet Erkânı tarafından resmen açılmıştır. Bir gün sonra, 11 Nisan 2016’da ise stadyum asıl sahipleri tarafından, Beşiktaş – Bursaspor Süper Lig maçı ile fiilen açılmıştır. İnşaat Süresince Beşiktaş Futbol Takımı iç saha maçlarını Atatürk Olimpiyat Stadyumu, Başakşehir Fatih Terim Stadyumu ve Ankara’daki Osmanlı Stadyumu’nda dönüşümlü olarak oynamıştır.

Normal şartlarda 18 ayda tamamlanması gereken inşaat, stadyumun konumu, mali durum, inşa süresinin yanlış hesaplanması ve stadyumun istenen maksimum yükseklikten biraz daha yüksek olması nedeniyle yavaşlamış ve birkaç kez durma noktasına gelmiştir. Açılış tarihinin sürekli ertelenmesi rüzgarı bir anda tersine çevirmiş ve taraftarın tepkisini çekmiştir. İsim sponsoru Vodafone ise inşaat başladığı andan itibaren çeşitli etkinlik, kampanya ve reklamlarla hem tepkileri azaltmaya çalışmış hem de stadyumun reklamını yaparak dikkatleri Vodafone Arena üzerine çekmeyi başarmıştır. Oldukça orijinal etkinliklerden ilki, profesyonel tasarımcılar tarafından çizilmiş logolar arasından Vodafone Arena’ya en çok yakışacak logonun seçimini internet ortamında Beşiktaş Taraftarı’na yaptırılması olmuştur. Bir başka etkinlik ise yine internet üzerinden “Temelinde Aşk Var” sloganıyla gerçekleştirilmiştir. Dünyada ilk ve tek olan bu etkinlik kapsamında Beşiktaş’a gönül verenlerden duygularını, anılarını ve dileklerini yazmaları ve özel olarak açılan internet sayfasından bunları ulaştırmaları istenmiştir. Kısa sürede 20.651 mesaj toplanmış ve kâğıda basılarak temel harcına karıştırılmıştır. Vodafone Arena’nın Beşiktaş Taraftarı’na ait olduğunu göstermek adına yapılanlar bununla sınırlı kalmamıştır. İş güvenliğini sağlamak ve inşaat alanını çevresinden izole etmek adına konulan bariyerler, taraftarların İnönü Stadyumu’nda çektirdikleri fotoğraflar kullanılarak kartal figürü oluşturulmuş ve bununla kaplanmıştır. Ancak bu etkinlikler taraftarın heyecanını artırmış ve Vodafone Arena’daki inşaat çalışmalarını takip etmek için stadyuma gelmişlerdir. Güvenlik nedeniyle içeri alınmayınca, eylem yapan taraftarlara cevap olarak uyarı levhalarının altına taraftarların rakipleri için kullandığı sözler yerleştirilmiş ve yine taraftarların gönlünü almayı başarmışlardır. Aynı dönemlerde tansiyonu düşürmek adına sosyal medyada da Vodafone Arena adına hesaplar açılmış ve çeşitli tabelalarla gündem belirlenmiştir. #HasretBitiyor tabelasıyla taraftarlardan tribün ve koltuk seçimi yaparak anılarını yazmaları istenmiş ve “Bu Koltuklar Şahit” sloganıyla koltuklara işlenmiştir. Son olarak #EveDönüyoruz tabelasıyla 31 Mart 2016 tarihinden itibaren, nostaljik formaların kullanıldığı görsellerle 11 numaradan geriye sayım başlatılmıştır. 11 Nisan 2016 tarihinde de hasret bitmiş Kartal “Yuvası”na kavuşmuştur.

İlk üçlünün çekildiği, ilk tezahüratın yapıldığı o gün Beşiktaş şampiyonluk yolunda Bursaspor ile karşı karşıya gelmiştir. Geçmişte yaşanan taraftar olayları nedeniyle Bursaspor taraftarlarının alınmadığı maçı 38.420 Beşiktaş taraftarı tribünlerde takip etmiştir. Maçın ilk golünü 22. dakikada Beşiktaş’ın Alman golcüsü Mario Gomez atarak tarihe geçmiştir. 29. dakikada Bursaspor Bakaye Traore ile cevap vermiş ve ilk yarı 1 – 1 eşitlikle sonuçlanmıştır. İkinci yarıya hızlı başlayan Beşiktaş Alexis Delgado’nun kafasıyla tekrar öne geçmiştir. Dakikalar 57’yi gösterdiğinde Beşiktaş penaltı kazanmış ve topun başına Mario Gomez geçmiştir. Gomez’in şutunu kaleci Harun Tekin çelmiş ancak topu takip eden Gomez topu tavana asarak kendisinin ikinci, takımının üçüncü golünü kaydetmiştir. 71. dakikaya gelindiğinde oyuna sonradan giren Miroslav Stoch skoru belirleyen golü atmış ve Beşiktaş “Yuva”sındaki ilk maçı 3 – 2 kazanmıştır.

350.000.000 Türk Lirası’na mal olan stadyumun mülkiyeti Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’ne ait olup üst kullanım hakkı Beşiktaş Jimnastik Kulübü’nde bulunmaktadır. Kolezyuma benzer tasarımıyla çevresindeki tarihi dokuya uyum sağlayan stadyumun projesi Mimar Bünyamin Derman ve Mimar Metin Demir tarafından çizilmiştir. İçerisinde tartan pist bulunmamasına rağmen eliptik şekilde dizayn edilmiştir. İnönü Stadyumu’nun “Deniz Tarafındaki Tribün” olarak bilinen Eski Açık Tribünü, Anıtlar Kurulu’nun talebi doğrultusunda yıkılmamış ve Vodafone Arena’ya entegre edilmiştir. Bu yüzden İnönü Stadyumu’nun Yeni Açık Tribünü’nün arkasında bulunan İETT arazisi, inşaat alanına katılarak stadyum bir miktar kuzeye doğru kaydırılmıştır. Tarihi Eski Açık Tribünü’nde ise Beşiktaş Jimnastik Kulübü Müzesi ve Kafeterya bulunmaktadır.

İki katlı tribün yapısına sahip stadyumun Doğu, Batı ve Güney Tribünleri’nde 147 adet lüks loca bulunmaktadır. Localar iki kat olarak alt tribün ile üst tribün arasında konumlandırılmıştır. Ayrıca stadyumda 4.500 kişilik VIP Tribün ve 162 kişilik Engelli Tribünü bulunmaktadır. Stadyum içerisinde yüksek hızlı geniş bant internet altyapısı mevcut olup, bu sistem VIP koltuklarda bulunan mini ekranlara entegre edilmiştir. Kale arkası tribünlerde 12x8 metre ölçülerinde 2 adet yüksek çözünürlüklü led ekran yerleştirilmiştir. Bu ekranlarda maç skoru, önemli anların tekrarı, takım kadroları ve oyunculara ait profil bilgileri gösterilmektedir. Ayrıca basketbol salonlarında görmeye alışkın olduğumuz tribün katları arası çevre led ekranların benzeri, Vodafone Arena’da ki alt ve üst loca katları arasına monte edilmiştir. Stadyumun ışıklandırma sistemi 3.500 lux aydınlatma değerine sahip, titreşimsiz plazma aydınlatma armatürlerinden oluşmaktadır. Bu özelliği ile Vodafone Arena, Avrupa’nın en aydınlık stadyumu ünvanını elinde bulundurmaktadır. 68x105 metre saha ölçüleriyle UEFA Standartlarına uygun durumda bulunan zemin, yine Türkiye’de ilk kez uygulanan ve zemine bağlı sakatlanma riskini %70 oranında azaltan yeni teknoloji “Hibrit Çim” ile kaplanmıştır. Vodafone Arena’nın çatısı ise Rusya’daki Krasnodar Stadyumu’nda da kullanılan gergi halatlı, yarı saydam membran kaplama ile kaplanmıştır.

Şehrin göbeğinde bir ticaret merkezi olarak da tasarlanan Vodafone Arena’nın içerisinde Beşiktaş’ın lisanslı ürünlerinin satıldığı bir Kartal Yuvası Mağazası bulunmaktadır. Bu mağaza Türkiye’nin en büyük Kartal Yuvası olma özelliğini taşımaktadır. Ayrıca stadyum isim sponsoru olan Vodafone’un Cep Merkezi de burada yer almaktadır. Bunların yanı sıra çok amaçlı bir balo salonu, ofis ve toplantı odaları olarak hizmet veren Vodafone Red Lounge By Workinton ve Denizbank Şubesi de stadyum içerisinde hizmet vermektedir.

Önümüzdeki aylarda A Milli Takım’ın maçlarına da ev sahipliği yapması beklenen Vodafone Arena, 2019 UEFA Avrupa Ligi veya 2019 UEFA Süper Kupa final maçlarından birini düzenlemek için adaylık başvurusunda bulunmuştur. UEFA Avrupa Ligi Final Maçı’na Vodafone Arena dışında; Azerbaycan’daki Bakü Olimpiyat Stadyumu, Gürcistan’daki Dinamo Stadyumu, Almanya’daki Frankfurt Commerzbank Arena ve Stuttgard Mercedes-Benz Arena, İskoçya’daki Hampden Park ve İspanya’daki Ramon Sanchez Pizjuan Stadyumu aday olmuştur. UEFA Süper Kupa Final Maçı’na ise yine Vodafone Arena dışında Arnavutluk’taki Qemal Stafa Stadyumu, Fransa’daki Toulouse Belediye Stadyumu, Macaristan’daki Florian Albert Stadyumu, İsrail’deki Sami Ofer Stadyumu, Kazakistan’daki Astana Arena, Kuzey İrlanda’daki Windsor Park, Polonya’daki Arena Gdansk ve Narodowy Stadyumu adaylıklarını açıklamıştır. UEFA Heyeti, önümüzdeki aylarda aday stadyumları yerinde incelemek üzere ziyaretlerde bulunacaktır. Eylül 2017’de ise nihai kararını vererek final maçlarını düzenlemeye hak kazanan stadyumları açıklayacaktır.