ROMA OLİMPİYAT STADYUMU (Roma – İTALYA)

Roma Olimpiyat Stadyumu Mussolini Rejimi projelerinden “Foro Italico Sport Complex”in bir parçası olarak 1927 yılında temeli atılan stadyumdur. Kapasitesi 72.698 kişi olan stadyum AS Roma ve SS Lazio takımlarının iç saha maçlarına ev sahipliği yapmaktadır. San Siro Stadyumu’ndan sonra İtalya’nın en yüksek kapasiteli stadyumudur.

1932 yılında yalnızca birinci kat tribünleri tamamlanan stadyumun açılışı yapılsa da 1930’lu yılların sonunda patlak veren II. Dünya Savaşı nedeniyle projenin tamamlanması 1950’li yılları bulmuştur. 1950 yılının Aralık ayında tekrar çalışmalara başlanan proje 1953 Mayısında tamamlanarak hizmete girmiştir. Resmi açılış ise 17 Mayıs 1953’te İtalya ile Macaristan Milli Takımları arasında oynanan maç ile yapılmıştır. Nandor Hidegkuti ve Macar Futbolu’nun efsanelerinden Ferenc Puskas’ın 2 golü ile Macaristan yaklaşık 80.000 kişi önünde İtalya’yı 3 – 0 mağlup etmiştir.

Stadyumda açıldığı günden bu yana üç kez büyük tadilat gerçekleşmiştir. Bunlardan ilki 1959 yılında yapılmıştır. 1960 Yaz Olimpiyat Oyunları’nın Roma’ya verilmesiyle birlikte stadyumda hummalı bir çalışma başlamış ve tribünler koltuklandırılarak olimpiyatlara hazır hale getirilmiştir. Bu düzenlemeyle birlikte kapasite 65.000 kişiye indirilmiştir. İkinci tadilat ise 1990 FIFA Dünya Kupası’ndan hemen önce yapılmıştır. Çalışmalar kapsamında stadyumun “Tribuna Tevere” denilen ana tribünü hariç bütün tribünler yıkılarak bu tribünün yapısına uygun olarak yeniden yapılmış, tribünlerin üzeri 12 nokta üzerine oturtulan çelik destekli membran kaplama çatı ile kapatılmıştır. Çalışmalar tamamlandığında Roma Olimpiyat Stadyumu 82.922 kişi kapasiteye ulaşılmış ve günün şartlarında İtalya’nın en yüksek kapasiteli ve en modern stadyumu haline gelmiştir. 2007 yılında başlayan son tadilat çalışmalarında ise UEFA Kriterleri’ne göre stadyumun kapasitesi 72.698 kişiye düşürülmüş, basın odaları, futbolcu ve hakem soyunma odaları, engelli tribünü, 9 şeritli atletizm pisti, stadyum içi yiyecek satış bölümleri, tuvaletler ve stadyum giriş – çıkış kapıları yeniden düzenlenmiş ve sayıları artırılmıştır. Bunların yanında iki adet skorbord yüksek çözünürlüklü olanlarıyla değiştirilmiş ve saha içerisine LED reklam panoları yerleştirilmiştir. Tüm bu düzenlemelerle birlikte Roma Olimpiyat Stadyumu UEFA’nın Elit Stadyumları arasındaki yerini almıştır.

Roma’da düzenlenen 1960 Yaz Olimpiyat Oyunları’nın açılış, kapanış törenleri ve atletizm yarışları Roma Olimpiyat Stadyumu’nda yapılmıştır. 25 Ağustos – 11 Eylül tarihleri arasında 83 ülkenin katılımıyla gerçekleşen organizasyona, 17 dalda, 4.738’i erkek, 610’u kadın olmak üzere 5.348 sporcu katılmıştır. Madalya sıralamasında SSCB (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) 43 Altın, 29 Gümüş, 31 Bronz madalya kazanarak toplamda 103 madalya ile ilk sırayı almıştır. İkinci ABD (Amerika Birleşik Devletleri) 34 Altın, 21 Gümüş, 16 Bronz madalya kazanarak toplamda 71 madalya ile ikinci sıraya yerleşmiştir. Ev sahibi İtalya 13 Altın, 10 Gümüş, 13 Bronz madalya kazanmış ve toplamda 36 madalya ile üçüncü sıra ile yetinmiştir. Türkiye ise Serbest Güreş ve Greko – Romen Güreş dallarında 7 Altın, 2 Gümüş madalya kazanarak toplamda 9 madalya ile altıncı sırada yer bulabilmiştir.

Olimpiyatlardan 30 yıl sonra İtalya bu kez Dünya Kupası’nın organizasyon hakkını elde etmiştir. Turnuva 8 Haziran – 8 Temmuz tarihleri arasında Roma Olimpiyat Stadyumu ile San Siro Stadyumu’nun da aralarında bulunduğu 12 stadyumda gerçekleştirilmiştir. Turnuva boyunca Roma Olimpiyat Stadyumu 3 grup, 1 son 16 turu, 1 çeyrek final ve 1 final maçı olmak üzere toplamda 6 maça ev sahipliği yapmıştır. İtalya, Çekoslavakya, Avusturya ve ABD’den oluşan A Grubu’nda İtalya bu stadyumda Avusturya ve ABD’yi 1 – 0, Çekoslavakya’yı ise 2 – 0’la geçerek adını Son 16 Turu’na yazdırmıştır. 6 grupta yer alan ilk iki takımla birlikte en iyi üçüncü dört takımdan oluşan Son 16 Turu’nda, İtalya bu stadyumda Uruguay’ı 2 – 0’la saf dışı bırakmıştır. Çeyrek finalde İtalya yine bu stadyumda İrlanda ile karşılaşmış ve mücadeleyi 1 – 0 kazanarak yarı finale yükselmiştir. Stadio San Paolo’da oynanan yarı finalde İtalya, Maradonalı Arjantin’e normal süresi 1 – 1 biten maçta penaltı atışlarıyla 4 – 3 yenilerek final şansını kaybetmiştir. Finale kalamayan diğer yarı finalist İngiltere ile üçüncülük mücadelesinde karşılaşan İtalya, rakibini 2 – 1 yenerek, kupa parolasıyla ev sahipliği yaptığı turnuvada “Dünya Üçüncüsü” ünvanı ile yetinmiştir. 8 Temmuz 1990 tarihinde Roma Olimpiyat Stadyumu’nda oynanan final maçında ise Batı Almanya, 85. dakikada Andreas Brehme’nin ayağından bulduğu penaltı golüyle Maradonalı Arjantin’i 1 – 0 yenerek kupayı üçüncü kez “Dünyanın En Büyüğü” olmuştur.

UEFA’nın Milli Takımlar için düzenlediği Organizasyon olan Avrupa Futbol Şampiyonası’nın finalleri 1968 yılında İtalya’da düzenlenmiştir. O dönemde UEFA üyesi ülkeler grup aşamasında deplasmanlı lig usulü olarak karşılaşmış ve gruplarını lider tamamlayan takımlar dörtlü final müsabakaları için İtalya’ya hareket etmişlerdir. 5 – 10 Haziran tarihleri arasında gerçekleşen turnuvanın yarı final etabında İtalya SSCB ile karşı karşıya gelmiştir. Seri penaltı atışlarının henüz uygulanmadığı bu dönemde, İtalya ile SSCB 90 dakika ve uzatma dakikaları sonunda 0 – 0’lık eşitliği bozamamış ve para atışıyla İtalya finale adını yazdırmıştır. Bir diğer yarı final mücadelesinde Yugoslavya ile İngiltere karşılaşmış ve Yugoslavya 87. dakikada Dragan Dzajic’in attığı golle İngiltere’yi 1 – 0 yenerek ikinci finalist olmuştur. 8 Haziran’da Roma Olimpiyat Stadyumu’nda oynanan üçüncülük maçında İngiltere SSCB’yi 2 – 0 yenerek Avrupa Üçüncüsü olmuştur. Aynı gün aynı stadyumda oynanan final maçında ise İtalya Yugoslavya ile karşılaşmış ve mücadelenin 90 dakikası 1 – 1 eşitlikle sonuçlanmıştır. Uzatma devrelerinde de skor değişmeyince dönemin kurallarına göre iki gün sonra yine aynı stadyumda iki takım arasında ikinci bir maç oynanmıştır. Bu maçı 2 – 0 kazanan İtalya Avrupa Şampiyonu olmuştur.

Kulüpler bazında UEFA’nın en prestijli turnuvası olan Şampiyonlar Ligi (Şampiyon Kulüpler Kupası) Finali 4 kez Roma Olimpiyat Stadyumu’nda oynanmıştır. İlk final maçı 25 Mayıs 1977’de İngiltere’nin Liverpool FC ile Almanya’nın Borussia Mönchengladbach takımlarını karşı karşıya getirmiştir. İngiliz ekibi maçı 3 – 1 kazanarak kupanın sahibi olmuştur. İkinci final 30 Mayıs 1984 tarihinde oynanmıştır. Liverpool ile Roma arasında oynanan maçın 90 dakikası ve uzatma devreleri 1 – 1 sonuçlanmıştır. Seri penaltı atışları sonucu ise gülen taraf Liverpool olmuştur. Üçüncü final maçı 22 Mayıs 1996 tarihinde İtalyan Juventus FC ile AFC Ajax takımlarını karşı karşıya getirmiştir. Takımlar 120 dakika sonunda 1 – 1’lik eşitliği bozamayınca seri penaltı atışlarına geçilmiş ve Juventus Ajax’ı 4 – 2 yenerek Avrupa’nın En Büyüğü olmuştur. Son final maçı ise 27 Mayıs 2009’da İspanya’nın FC Barcelona ile İngiltere’nin Manchester United FC takımları arasında oynanmıştır. Barcelona şuan Antalyaspor’da top koşturan Samuel Eto’o ve Lionel Messi’nin golleriyle Manchester United’ı 2 – 0 yenerek kupayı müzesine götürmüştür.