KİEV OLİMPİYAT STADYUMU (Kiev – UKRAYNA)

Kiev Olimpiyat Stadyumu, Ukrayna’nın başkenti Kiev’de bulunan ve FC Dinamo Kiev takımının iç saha maçlarını oynadığı, Ukrayna’nın en yüksek kapasiteli stadyumudur. I. Dünya Savaşı’ndan önce planlanan ancak savaş nedeniyle ertelenen stadyumun inşasına 1920 yılında Mimar Pilvinsky tarafından çizilen proje ile başlanmıştır. “Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti” zamanında temeli atılan stadyum, “Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği” döneminin başlarında, 12 Ağustos 1923 tarihinde açılmıştır. 24 Ağustos 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte Ukrayna bağımsızlığını ilan etmiş ve stadyum o tarihte Ukrayna sınırlarına geçmiştir.

Açıldığı tarihte sahanın yalnızca güney ve doğu kısmındaki iki tribünden ibaret olan stadyumun diğer tribünleri 1924 yılında tamamlanmıştır. 1935 yılına gelindiğinde stadyum yıkılarak yeni ve daha yüksek kapasiteli bir stadyum inşasına başlanmıştır. Mykhailo Hrechyna’nın projesini çizdiği stadyum 1941 yılında tamamlandı. 50.000 kişi kapasiteli olarak inşa edilen stadyum 22 Haziran 1941 tarihinde Dinamo Kiev ile CBCA Moscow takımları arasında oynanacak maç ile açılması planlanmış olsa da Alman Ordusu’nun Kiev’i işgal etmesi nedeniyle ileri bir tarihe ertelenmiştir. Yaklaşık bir yıl süren işgal sonucu Alman Ordusu şehirden çekilse de stadyum bu süre zarfında büyük hasar almış ve tadilata alınmıştır. Onarılan stadyum 25 Haziran 1944 tarihinde, ertelenen Dinamo Kiev – CBCA Moscow maçı ile resmen açılmıştır.

Ekim Devrimi’nin 50. Yıl Dönümü nedeniyle ülke sınırları içerisinde kapsamlı bir değişim yaşanmıştır. Birçok bina yenilenirken Olimpiyat Kompleksi de bundan nasibini almıştır. 1966 yılında başlayan çalışmalarda stadyumun mevcut tribünleri korunarak ikinci bir kat tribün eklenmiş ve kapasite 100.000 kişinin üzerine çıkarılmıştır. Bunun yanında kapalı spor salonları, tenis kortlarının yanı sıra, golf, atletizm gibi spor dallarını da barındırabilecek tesisler inşa edilerek kompleks tamamlanmıştır. 1980 yılına kadar mevcut görünümünü koruyan stadyumda 1980 Olimpiyatları için bazı değişiklikler yapılmıştır. Seyirci kapasitesi değişmeyen stadyumda basın tribününün genişletilmesi, stadyumun gece maçları için ışıklandırılması, yeni elektronik skorbord, atletizm müsabakaları için tartan pistin yenilenmesi ve olimpiyat meşalesinin montajı bu değişikliklerden en çok göze çarpanları olmuştur.

Ukrayna’nın bağımsızlığını ilan etmesiyle birlikte 1996 yılında çıkarılan kararname ile stadyumda modernizasyon çalışmaları başlamış ve 1999 yılına gelindiğinde tribünlerin tamamı koltuklandırılarak kapasite 83.450 kişiye düşürülmüştür. Bunun yanında bir başka önemli değişiklik ise stadyum zeminin yerden ısıtmalı doğal çim ile değiştirilmesi olmuştur. 2008 yılında ise Ukrayna Polonya ile birlikte 2012 Avrupa Futbol Şampiyonası’nı düzenleyecek olması nedeniyle stadyum yaklaşık 3 yıl süre ile kapatılmış ve şampiyonaya hazır hale getirilmiştir. Bu üç yıllık süreçte; ana tribün üzerinde bulunan basın tribünü yıkılarak ana tribün içerisine yerleştirilmiş, engelli ve VIP alanları yeniden düzenlenmiş, kapasite UEFA Kriterleri’ne uygun olarak düzenlenerek 70.050 kişiye indirilmiş, tribünlerin üzeri membran kaplama çatı sistemi ile kapatılmış, ışıklandırma direkleri sökülerek çatı sistemine entegre edilmiş ve dış cephesi cam ile kaplanarak modern bir görünüme kavuşturulmuştur.

Halen Ukrayna’nın en büyük, Avrupa’nın ise 12. büyük stadyumu ünvanını elinde bulunduran stadyum 1923 yılından bugüne dek 10 farklı isimle anılmıştır. Bu isimler sırasıyla; 1923 – 1924 Red Stadium of Trotsky, 1924 – 1935 Red Stadium, 1935 – 1938 Republican Stadium of Kosior, 1938 – 1941 Republican Stadium, 1941 Republican Stadium of Khrushchev, 1941 – 1944 All-Ukrainian Stadium, 1944 – 1962 Republican Stadium of Khrushchev, 1962 – 1979 Central Stadium, 1979 – 1996 Republican Stadium ve 1996’dan itibaren Olimpiyskiy National Sport Complex (Kiev Olimpiyat Stadyumu)’dir.

Kiev Olimpiyat Stadyumu 92 yıllık geçmişinde birçok önemli organizasyona ev sahipliği yapmıştır. Bu organizasyonlardan en büyüğü ve en önemlisi 1980 Yaz Olimpiyat Oyunları’dır. Futbol dalında 16 ülkenin katılımıyla yapılan turnuvada maçlar, aralarında Kiev Olimpiyat Stadyumu (Republican Stadium) ve Luzhniki (Central Lenin) Stadyumu’nun da bulunduğu 5 stadyumda oynanmıştır. Kiev Olimpiyat Stadyumu turnuva boyunca 6 grup ve 1 çeyrek final maçı olmak üzere 7 maça ev sahipliği yapmıştır. Yarı finalde Doğu Almanya’ya yenilen Sovyetler Birliği, Çekoslavakya’ya yenilen Yugoslavya ile Bronz Madalya mücadelesi vermiş ve maçı 2 – 0 kazanarak Bronz Madalya’nın sahibi olmuştur. Final maçında ise Çekoslavakya Doğu Almanya’yı 1 – 0 yenerek turnuvayı Altın Madalya ile sonlandırmıştır. Doğu Almanya ise Batı Almanya’nın olmadığı bir turnuvada yine birinci olamamış ve Gümüş Madalya ile yetinmiştir.

2012 yılına gelindiğinde Avrupa Futbol Şampiyonası 8 Haziran – 1 Temmuz 2012 tarihleri arasında Polonya ve Ukrayna tarafından ortaklaşa düzenlenmiştir. İki ülkeden dörder olmak üzere UEFA bildirilen 8 stadyumdan biri Kiev Olimpiyat Stadyumu olmuştur. Turnuva boyunca stadyumda 3 grup, 1 çeyrek final ve 1 final maçı olmak üzere 5 maç bu stadyumda oynanmıştır. İngiltere, Fransa, İsveç ve Ukrayna’nın bulunduğu D Grubu’nda İsveç bu stadyumda oynanan maçlarda Fransa’yı 2 – 0 yenmiş, Ukrayna’ya 2 – 1, İngiltere’ye ise 1 – 0 yenilmiştir. Çeyrek finalde ise yeni bu stadyumda İngiltere ile İtalya karşı karşıya gelmiş ve 120 dakikada eşitlik bozulmayınca seri penaltı atışlarına geçilmiştir. İtalya penaltılarda İngiltere’ye 4 – 2 ile üstünlük kurarak yarı finale adını yazdırmıştır. Stadyumda oynanan son maç 1 Temmuz’daki final maçı olmuştur. Final maçı İspanya ile İtalya’yı karşı karşıya getirmiştir. Büyük heyecana sahne olan maçı Vicente Del Bosque yönetimindeki İspanya Cesare Prandelli yönetimindeki İtalya’yı 4 – 0’lık net bir skorla geçerek kupayı müzesine götürmüştür. Ev sahibi ülkelerden Ukrayna 1 galibiyet, 2 mağlubiyet ile, Polonya ise 2 beraberlik, 1 mağlubiyet ile turnuvaya grup aşamasında veda etmişlerdir. Milli takımımız turnuvaya katılma başarısı gösteremese de turnuva ülkemizde de yoğun biçimde takip edilmiştir. Nedeni ise Doğan Babacan’dan sonra ilk kez bir Türk Hakemi Uluslararası bir turnuvada düdük çalmış olmasıdır. UEFA; orta hakemlerimizden Cüneyt Çakır’ı, yardımcı hakemlerimizden Bahattin Duran, Tarık Ongun ve Mustafa Emre Eyisoy’u, çizgi hakemi olarak da Hüseyin Göçek ve Bülent Yıldırım’ı turnuvaya davet ederek bu turnuvada görevlendirmiştir. Hakemlerimiz turnuva boyunca 2 grup ve 1 yarı final maçında görev yapmışlardır. Cüneyt Çakır ve ekibinin yönettiği ilk maç bu stadyumda oynanan ve Ukrayna’nın İsveç’i 2 – 1 yendiği maçtır. Diğer maçlar ise İtalya’nın İrlanda’yı 2 – 0 yediği grup maçı ve İspanya’nın Portekiz’i penaltı atışlarıyla 4 – 2 devirdiği yarı final maçıdır.

Özellikle 2012 Avrupa Futbol Şampiyonası ile kazandığı popülarite, stadyumda dünyaca ünlü müzisyenlerin konser vermelerine olanak sağlamıştır. George Michael, Shakira, Red Hot Chili Peppers, Madonna ve Depeche Mode bunlardan birkaçıdır. “Global Warming Tour” kapsamında 2 Temmuz 2014 tarihinde Kiev Olimpiyat Stadyumu’nda performans sergileyecek olan Aerosmith ise Rus Askeri Birlikleri’nin Ukrayna’ya yaptığı askeri müdahale nedeniyle bu konseri iptal etmiştir.